Stevige keuzes in Perspectiefnota: bezuinigen én bouwen aan toekomst
De gemeente Houten staat voor grote financiële uitdagingen. In de Perspectiefnota 2026 schetst het college van burgemeester en wethouders de noodzaak van bezuinigingen, maar doet zij ook voorstellen voor investeringen. Het college kiest nadrukkelijk voor blijven bouwen aan een leefbare, duurzame en sociale gemeente. Investeringen in de betrokkenheid van inwoners, woningbouw als topprioriteit en investeren in de organisatie zijn daarbij van groot belang.
Het jaar 2026 is door veel gemeenten al bestempeld als “ravijnjaar”, en dat geldt ook voor Houten. De financiële vooruitzichten zijn verslechterd, mede door tegenvallende inkomsten vanuit het Rijk en oplopende kosten voor jeugdzorg. Het tekort loopt op tot ruim 10 miljoen euro in 2026. Daarom zijn forse ingrepen nodig. Het college stelt voor om structureel te bezuinigen én de onroerendezaakbelasting (OZB) te verhogen. Ook wil het college de algemene reserve benutten om het tekort verder te dempen. In totaal lopen de voorgestelde bezuinigingen en ombuigingen de komende jaren op van €5,9 miljoen in 2026 tot €10,8 miljoen in 2029.
Bezuinigingen onvermijdelijk, maar zorgvuldig
Het bezuinigingspakket is omvangrijk en raakt meerdere domeinen, zoals het sociaal domein, openbare ruimte en interne bedrijfsvoering. De gemeente loopt niet weg voor moeilijke keuzes en kiest voor gerichte maatregelen. Denk aan het versoberen van subsidies, minder jeugdhulp, minder huishoudelijke ondersteuning volgens de Wmo en minder geld naar onderhoud van groen en straten. Het college wil ook snijden in de kosten voor catering in het gemeentehuis.
B en w benadrukken in de Perspectiefnota dat er bij de voorstellen voor ombuigingen en bezuinigingen is gekeken naar een evenwichtige verdeling van de lasten. Inwoners en organisaties met meer draagkracht wordt gevraagd een grotere bijdrage te leveren.
Onderdeel van de maatregelen is ook een verhoging van de OZB met 15% om het financiële gat te dichten. Dat leidt in 2026 tot een meeropbrengst van €2,3 miljoen. Tijdens de Ronde van Houten is duidelijk geworden dat een aanzienlijk deel van de inwoners een verhoging van de OZB acceptabel zou vinden. Ook na het doorvoeren van een verhoging zouden de woonlasten voor inwoners in de gemeente Houten ten opzichte van buurgemeenten nog steeds relatief laag zijn.
Woningbouw blijft topprioriteit
De ambitie om vóór 2040 in totaal 4.750 nieuwe woningen te realiseren, blijft overeind. De focus ligt daarbij op het CMK-gebied (Centrum-Molenzoom-Koppeling) en Houten Oost. Omdat de gemeente weinig eigen grond bezit, is samenwerking met marktpartijen en andere overheden essentieel. Dit vraagt om versterking van de ambtelijke capaciteit. Het college wil de komende jaren €1,5 miljoen investeren in de coördinatie, financiële organisatie en procesbegeleiding van woningbouwprojecten. De nadruk ligt op betaalbare woningen voor starters, ouderen en kleine huishoudens.
Volgens het college is woningbouw niet alleen belangrijk voor de woningzoekenden, maar ook voor de vitaliteit van de gemeente als geheel. Woningbouw is een belangrijke factor bij het aantrekken en behouden van inwoners. Het aanbieden van voldoende en passende woningen draagt bij aan een groeiende en dynamische bevolking, wat positieve effecten heeft op de economie en het sociale leven.
Inwoners aan zet: meer ruimte voor initiatief
Uit gesprekken met inwoners, met name tijdens de Ronde van Houten, is gebleken dat zij bereid zijn meer verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen leefomgeving. De gemeente speelt hierop in met het motto “Inwoners aan zet”. Het voorstel is om onder de vlag van ‘van Houten&co’ een opbouwmedewerker aan te stellen die inwoners met ideeën of initiatieven op weg kan helpen. Ook komt tijdelijk meer geld beschikbaar om zelfbeheer en bewonersinitiatieven te stimuleren. Verder is het voornemen binnen de ambtelijke organisatie een kwartiermaker de opdracht te geven om gemeentelijke processen gericht op samenwerking met inwoners, beter op elkaar af te stemmen.
Deze aanpak vraagt om vertrouwen en flexibiliteit, aldus het college. De verwachting is dat het ook veel oplevert, met name nieuwe ideeën vanuit de samenleving en een versterking van de sociale samenhang in de gemeente.
Investeren in een toekomstbestendige organisatie
Een belangrijke investering richt zich op de gemeentelijke organisatie. De gemeente wil beter inspelen op maatschappelijke vraagstukken, samenwerking met inwoners en partners versterken en de dienstverlening verbeteren. Daarbij willen b en w onder meer inzetten op betere interne samenwerking en het aantrekken en behouden van talent. Het college stelt dat een moderne gemeente vraagt om een moderne organisatie, slagvaardig en zichtbaar, die zo goed mogelijk inwoners kan helpen én zijn ambities kan waarmaken.
Samen verder
De Perspectiefnota 2026 vormt de opmaat naar de begroting voor 2026 en biedt richting aan de keuzes die de raad in de komende periode moet maken. Het college spreekt de wens uit om dit in goede samenwerking met de raad en de samenleving te doen. ‘We hebben te maken met forse tegenwind, maar we laten Houten niet stilstaan,’ aldus wethouder Daan Vermeulen (financiën). ‘Door te bezuinigen én gericht te investeren, bouwen we verder aan een sterke, toekomstbestendige gemeente.’
De gemeenteraad bespreekt de Perspectiefnota tijdens het rondetafelgesprek van 3 juli 2025. De debatraad en besluitvormende raad zijn gepland op 15 en 17 juli 2025.