Geschiedenis logo gemeente Houten

Het logo van de gemeente Houten is door de jaren heen behoorlijk veranderd. Sinds 1997 is er dankzij de huisstijl een officieel logo. Daarvoor werd het gemeentewapen gezien als logo van de gemeente. Het wapen werd in het verleden vaak gebruikt op briefpapier. De beginselen van het ‘logo’ zijn al in de middeleeuwen ontstaan. Nieuwsgierig geworden naar het verhaal achter ons logo? Lees dan hieronder de reis die het logo van de gemeente Houten heeft doorgemaakt.

Het huidige gemeentewapen voor de gemeente Houten is relatief jong. Dit komt doordat in 1961 de gemeentes Houten, Schalkwijk en Tull en ’t Waal zijn samengevoegd. Daardoor is het nieuwe wapen van Houten een samensmelting van het oude wapen van Houten en het wapen van Schalkwijk. Tull en ’t Waal had geen gemeentewapen. Het wapen is verleend bij koninklijk besluit op 18 september 1962.

Dit gemeentewapen werd sinds de jaren ’60 tot en met de jaren ’80 in de vorige eeuw gebruikt in communicatiemiddelen van de gemeente, zoals brieven en folders.

Voor de jaren ’60 van de vorige eeuw gebruikten Schalkwijk en Houten eeuwenoude wapens als representatie van de gemeenten. In Houten maakten de heren Ten Goye tussen de 10e en het begin van de 14e eeuw de dienst uit. Hun wapen werd toentertijd gebruikt voor het gerecht toen er nog geen sprake was van organisaties zoals gemeenten. De eerste keer dat het wapen werd geregistreerd voor de gemeente was in de 19e eeuw. In 1816 werd het wapen bij koninklijk besluit toegekend aan de gemeente Houten (destijds zonder Schalkwijk). Na wijziging van het wapen is deze ook bevestigd bij koninklijk besluit in 1928.

Het Schalkwijkse wapen heeft een meer precieze herleiding. Dit wapen werd voor het eerst in 1314 gebruikt door Berend van Scalcwyc als (lak)zegel in een brief. Het gerecht Schalkwijk en het latere kasteel Schalkwijk voerden sindsdien dit wapen. Dit ging uiteindelijk over in het wapen van de gemeente Schalkwijk dat bij koninklijk besluit in 1818 werd verleend.

Links: nieuwe wapen gemeente Houten sinds 1962, midden: oude wapen gemeente Houten (tot 1962), rechts: oude wapen van gemeente Schalkwijk (tot 1962).

Aangezien in 1978 gemeente Houten officieel tot groeigemeente is verklaard, groeide ook het aantal officiële gebeurtenissen in de gemeente. Normaliter werd de Nederlandse vlag gebruikt bij ceremonies, maar sinds 1980 heeft koningin Beatrix via de Rijksvoorlichtingsdienst aan de overheden verzocht het gebruik van de nationale vlag te beperken tot nationale feestdagen. Daarom groeide vanuit de gemeente de vraag naar een gemeentevlag die kan worden gebruikt bij allerlei activiteiten.  

Het gemeentewapen is gebruikt ter inspiratie voor de vlag. Zo zijn er horizontaal drie witte en drie rode strepen te zien (wapen Schalkwijk) met drie blauwe pilaren (wapen Houten) aan de linkerkant. Sinds 1985 is de officiële vlag van de gemeente in gebruik genomen.

Sinds de bouw van nieuwe VINEX-wijken in eind jaren ‘80 en begin jaren ’90 is de gemeente Houten in versneld tempo gegroeid. Van bijna 8.500 inwoners in 1979 tot zo’n 30.000 in 1993. De toename van de voorzieningen maken Houten een volwassen en dynamische gemeente. In die tijd was verviel het wapen niet meer op het briefpapier te zien en gebruikte de gemeente een appel als logo. De appel verwees naar de vele fruitteelt in de regio.

De organisatiewijziging van de gemeente en de cultuuromslag op het gemeentehuis zorgde voor een professioneler klimaat. En daar hoort ook een meer professionele uitstraling bij. Een logo is onderdeel van die uitstraling.  

Sinds 1998 voert de gemeente Houten een huisstijl met een nieuw logo die als richtlijnen dient voor communicatie-uitingen. Het logo van de gemeente Houten bestaat uit een beeldmerk en woordmerk. Het beeldmerk is een samenstelling van de wapens van Houten, ’t Goy en Schalkwijk. Het woordmerk is de tekst ‘gemeente Houten’ in het lettertype Walbaum.

Dit moderne logo wordt in twee varianten gebruikt: blauw/geel en blauw/wit. Het blauw/gele logo wordt het meest gebruikt. De blauw/wit variant wordt alleen gebruikt bij drukwerk in één kleur. Het beeldmerk (het gemeentewapen) van het logo mag alleen rechtopstaand worden gebruikt. Het woordmerk kan zowel horizontaal als verticaal worden gebruikt. De positie van het woordmerk ten opzichte van het beeldmerk staat vast. Verder mogen het beeld- en woordmerk nooit los van elkaar worden gebruikt.

Het nieuwe beeldmerk heeft veel toepassingsmogelijkheden. Onderdelen van het beeldmerk komen terug op huisstijldragers (brieven, folders etc.). De balken zijn belangrijke terugkerende elementen en dat geldt bijvoorbeeld ook voor het kroontje of de verspringende vlakjes. Door de invoering van de nieuwe huisstijl is de presentatie eenduidiger geworden. Zo is in één oogopslag duidelijk dat het om gemeentelijke informatie gaat.

Sinds de nieuwe huisstijl rust er op het logo auteursrecht. Dit betekent dat deze niet mag worden gebruikt door derde partijen zonder toestemming van de gemeente. Hetzelfde geldt voor het gemeentewapen. Wanneer een wapen, zowel familiewapen als gemeentewapen, is verleend door de Kroon, ontvangt deze gemeente (of familie) het exclusieve recht dit wapen te voeren.